ŞİRVAN TARİHİ

Sirvan”ın islamiyetten önce zerduşluga kadar giden bir kuruluş  dönemi  vardır.Ve bu güne kadar varlıgının  konumuyla nadir yerleşim alanlardan birisidir.

    İslamiyetin bölgeye yayılışı ile birlikte Şirvan İslami motiflerle nakışlandırılmış ve yeni İslam kültürü ile yaşıyan bir kent haline gelmiştir.Bu tarihten itibaren Şirvan da diger yerleşim alanları gibi yer yer islamiyetle çelişmiş öz itibariyle daha sonra islamiyetin önemli merkezlerinden biri haline gelmiştir  (bu çelişkilerden rivayete göre islamyetin ilk kuruluş aşamalarına denk gelen ve dönemin hükümdarlarından ismi MAZYAR olan bir hükümdar islamiyetle savaşmış islamiyetin şirvana girmesine engel olmaya çalışmıştır bu durumda HZ.ALİ    bu hükümdarı islamiyete biat etmesi için Irak ın Kufra şehrine davet etmişlerdir MAZYAR  onbin kişilik süvari ordusuyla kufra şehrine gelmiştir orada Hz.Ali nin   onlara göstermiş oldugunu insani yaklaşımlardan etkilenerek islamiyeti kabullenmiştir.Şirvanın ilk isminin  BAJARE MAZYAR yani MAZYAR şehri  olarak bilinen Şirvan,  Irak  dönüşünden sonra  HZ Ali”nin MAZYAR üzerine bıraktıgı olumlu etkiden dolayı  MAZYAR şehri olarak bilinen Şirvanı  kufra ile kardeş  şehir ilan etmiş ve ismine  Kufra adını vermiştir ) Eyyubi devleti 1264 yılında Mısır ve Şam da çökünce  EYYUBİ hanedenlarının çocuklarından biri olan (Mir Hasan) Kufre ye yerleşerek beyligini kurmuştur.Bu kuruluştan sonra bütün sistemi  degiştirmiş bunla  birlikte Kufre nin ismini degiştirerek ŞERVAN (savaşçı) anlamına gelen  isimi vermiştir.Ve bu yıllarca degişeme ugrayarak  farklı isimler almıştır ŞERWAR,(aslan yurdu) ve daha sonra bu günkü ismi olan ŞİRVAN olarak  degiştirilerek kalmıştır.Bu beylik Osmanlılar döneminde de varlıgını bir kürt beyligi olarak sürdürmüştür bu beyligin sınırları dogudan Hakkari kuzeyde Bitlis  batıda  Kozluk güneyde Botan  beyligine kadar uzanan geniş bir arazi üzerine kurulmuş  ve bölgenin en geniş ve güçlü  beyliklerinden biridir.Şirvan hükümdarlıgı altında bir çok  kaleler bulunmaktadır bu kaleleri ayrı ayrı hakimler yönetirdi bunlar kendi bölgelerini yönetmekle birlikte gene Şirvan Hükümranlıgı bünyesi idiler.Bunlardan bazıları Dergüse kalesinde geliyé beroj ,Deyinan kalesinde,Gelyé nérib Kelhok kalesinden Behré Şirvan kalesinden,Rıstaq bölgesi Tillo dan ,Ürün bölgesi  Ürün kalesinden,Siirt bölgesi Şirvan kalesinden,Hevedan aşireti Beytarun kalesinden , Siloqan  aşireti ise Gırdıka kalesinden yönetilmekteydi.Şirvan bölgesinin öne çıkış nedenlerinden biriside bünyesinde bulunan maden köyünde  bakır ve altın madenlerinin bulunmasıdır.Şirvan da bulunan en önemli tarihi yapılardan birisede Zeynel  beyin 1574 yılında yaptırmış oldugu Kürt medresesidir bu medreseden bir çok ulama ve  bilim adamı yetişmiştir Şeyh Muhammed El Küfrevi  bunlardan birisidir (şéx Mıhemedé kufrayi)Bu medrese aynı zamanda hükümranlıgın  külliyesi  konumundaydı.Şirvan hükümeti 1820 yılında Salih bey tarafından Şirvan kalesinden Kurmas kalesine taşınmıştır ve cumhuriyet tarihine kadar oradan yönetilmiştir.Bu beylik Osmanlı zamanında ona baglı kalarak yaşayışına cumhuriyete kadar devam etmiştir.Cumhuriyetten sonra Baykan ve Pervari  Şirvandan ayrılarak ilçe olmuştur. Şirvan kiliseleri,han,hamam,medrese ,camii ,kaleler,surları ,köprü ,ve birçok tarihi kalıntısı bulunan en eski  kentlerden bir tanesi konumundadır.Günümüzde maalesef bu eserlerin sadece kalıntıları bulunmaktadır.Tarihi mekanları tahribata ugratılmış ve ugramıştır.

ŞİRVAN ın COGRAFİ YAPISI;

Şirvan arazisinin %50 si ormanlık olup meşe agacı çogunluktadır.Çevresinde yüksek daglar platolardan ,kanyonlardan kayalıklardan oluşmaktadır.Hayvancılıga elverişli yaylalar bulunamaktadır yer yer bu dagların rakımı 3000 e ulaşmaktadır . Bir tarafı Botan nehiri  diger tarafı  tavan çayı ile çevrilidir.Geri kalan topragın hepsi tarıma elverişli olup sulu araziden oluşmaktadır.